روایت سیزدهم

بسم‌الله

 

داشتم کتاب زان‌تشنگان را میخواندم. رسیدم به روایت سیزدهم «قتلینگ گینه» از خانم میرم گریوانی.

خانم گریوانی مثل روایت‌های دیگر مجموعه کتاب‌های آشوب تجربه‌ای از محرم و روضه در گریوان را در اینجا روایت کرده است. اما در بین ماجرا از کنایه‌ها و اصرار و کنجکاوی‌های دیگران نسبت به مجرد بودنش نیز سخنی به میان آورده است. من با همین قسمت کار دارم. نمی‌دانم چرا آدم‌ها به زندگی دیگران کار دارند؟ چرا وقتی نمی‌توانند کمکی به دیگری کنند در این مسئله، صرفا فشارها را با حرف‌هایشان بر او مضاعف می‌کنند؟

کمک بر دو نوع است، یا فکری است یا مالی. حال وقتی دیگران طبیعتا امکان کمک مالی ندارند، کاش می‌توانستند سکوت کنند و کاری به کار آدم نداشته باشند، چون یقینا از کمک فکری نیز عاجز هستند. این هم چند دلیل دارد، زیرا خودشان هنوز به مقدار کافی رشد فکری پیدا نکرده‌اند که بخواهند بار دیگری را نیز به دوش بکشند. همچنین زندگی‌شان از هجوم گزاره‌های کلیشه‌ای و عرفیِ عوامانه فراتر نرفته است. مثلا تا به تو می‌رسند می‌پرسند « اع چرا ازدواج نمیکنی؟ نمیخوای دینت رو کامل کنی؟ آدم اینجوری ناقصه‌ها!!! واقعا از شما بعیده‌ها» و هزاران گزاره‌ی نامفهوم دیگر. که اگر سر هر کدام از این گزاره‌ها با آن‌ها بحث منطقی و دقیقی کنی، یقینا خودشان به تناقض خواهند رسید. فقط گزاره‌ها و سوالاتی را قطار می‌کنند تا بلانسبت شکری خورده باشند وگرنه نه زندگی‌شان معنایی دارد و نه هدف خاص و متعالی‌ای برای ازدواج خودشان متصور بوده‌اند؛ فقط دست روزگار شرایطی نسبی را فراهم کرده است برایشان. وگرنه کثیری از این‌ها هدف خاصی نداشته‌اند در زندگی جز همین «بودن و نفس کشیدن».

لذا کسی که این احوال را تجربه کرده باشد، کاملا متوجه عمقِ ناراحتی و درد این روایت خانم گریوانی خواهد شد. شاید آدم تا به یک چیزهایی مبتلا نشود، به خوبی آن را درک نکند. همین چند روز پیش که پادکست «مجردها»یِ رادیو مرز رو شنیدم، متوجه می‌شدم که این قشر مجرد در جامعه‌ی ما فارغ از مسائل شخصی، چه رنج و دردی را از طعنه‌ها، متلک‌ها و سوال‌های نامربوط اطرافیان و مردم متحمل شده‌اند.

مناجات تنهایی

بسم‌الله

 

خب پس از مدت‌ها تمایل دارم اینجا مطلبی بنویسم. اینکه چه اصراری است که اینجا منتشرش کنم را هنوز نمیدانم. خب مدتی هست که با صحیفه‌ی سیدالساجدین حشر و نشر بیشتری دارم و مطالب را با نگاه خودم زیر و رو میکنم. لذا چیزی که اینجا مینویسم خدای ناکرده نه شرح است و نه تفسیر بر کلام نورانی آن حضرت.

صحیفه که میخواندم چند روز پیش در مناجات پنجم که با عنوان «لنفسهِ و لِاهلِ ولایتهِ» ذکر شده و آقای موسوی گرمارودی از عنوان «نیایش اوست برای خویشتن و برای دوست‌دارانش» در ترجمه آن استفاده کرده است.

در این نیایش حضرت پس از حمد و ستایش بی نظیر خداوند؛ در فراز هفتم دعا (در این نسخه) به این جمله می‌رسند که «خداوندگارا! ما را با بخشش خویش، از عطای بخشندگان، بی‌نیاز کن و با پیوستن‌مان به خویش، ما را از دهشتِ بریدنِ دیگران، بسنده شو! تا با عطای تو، به هیچ کس رغبت نیاوریم و با بخشش تو، از هیچ‌کس نهراسیم.»

به نظرم حضرت در اینجا به چند نکته اشاره می‌فرماید؛

اول اینکه ما باید قبول کنیم نیازمند هستیم، نیازمند به معنای واقعی.

دوم اینکه انسان تنهاست. لاجرم باید با کسی یا چیزی پیوند بخورد. 

سوم اینکه انسان از تنهایی خویش، هراسناک است. علاوه بر ترس از تنهایی، ترس عظیم دیگری نیز دارد که آن ترسِ از دست دادن است.

 

وقتی انسان دقیق می‌شود، می‌بیند بله همین است. هم نیازمند است و هم تنهاست و هم وحشتی از این‌ها دارد. برای همین است که به سوی عطای دیگران رغبت می‌ورزد و از نداشتن و نبود دیگران است می‌ترسد. چنانچه از متن نمایان است، درمان حضرت هم حول طریق و متعلق پیوند است.

این کلمات حضرت خیلی به دلم نشست، خصوصا وقتی آدم فکر می‌کند که سیدالساجدین خودشان در چه شرایطی این کلمات را پشت سر همدیگر انشاء فرموده است. طبیعتا اثری مضاعف می‌‌پذیرند. کلمات حضرت همچون آهی ست که از سینه‌ی مظلومی مقتدر برخاسته است. هم‌او که مظهر محبت و مناجات و عدالت بود.